Cümlenin ögeleri:
Yüklem: İş, oluş, hareket, yargı bildiren sözcük grubudur. Cümleyi ögelerine ayırırken ilk yüklem tespit edilmelidir.
Özne: Yükleme ilk sorulan "ne/ kim" sorularının cevabıdır.
Nesne: Yükleme sorulan ikinci "ne/ neyi/ kim/ kimi" sorularının cevabıdır
Dolaylı tümleç: Yükleme sorulan "neye/ nereye/ nerede/ nereden/ kime/ kimde/ kimden" sorularının cevabıdır.
Zarf tümleci: Zarflarla veya edatlarla birlikte oluşturulur. Yükleme "nasıl/ neden/ niye/ ne kadar/ ne zaman" gibi sorular sorularak bulunabilir.
Edat tümleci: Cümlede farklı söz öbekleri ile kullanılır. Yükleme sorulan "ne ile/ kiminle/ neden" sorularının cevabıdır. Eğer şıklarda edat tümleci yoksa zarf tümleci de diyebilirsiniz.
Not: Ögeleri bulurken tamlamaları ayırmamaya dikkat edin ve yüklemi alırken birleşik fiilleri birlikte alın.
Verilen cümle:
Virgüllerle ayrılmış üç sıralı cümle vardır. Dolayısıyla üç yüklem vardır.
İlk yüklem: alır
Özneler ortak: o (gizli özne)
Belirtili nesne: güneşin doğduğu yanı (neyi)
Dolaylı tümleç: sol ilerisine (nereye)
Zarf tümleci: hep (ne zaman)
İkinci yüklem: çevirir
Belirtili nesne: gözlerini (neyi)
Dolaylı tümleç: kıbleye (nereye)
Üçüncü yüklem: yerine getirirdi
Belirtili nesne: beş vakit namazını (neyi)
Zarf tümleci/ Edat tümleci: gizli işaretle (ne ile)
